Tóm lược về hệ thống thuế Việt Nam. Sổ tay này cung cấp thông tin tóm lược dựa trên những văn bản pháp luật về thuế và thông lệ về thuế hiện hành.
SỔ TAY THUẾ NĂM 2018 – Dịch vụ kế toán Nha Trang – Khánh Hòa.
Hệ thống thuế
Tổng quan Hầu hết các hoạt động kinh doanh và đầu tư ở Việt Nam sẽ chịu ảnhhưởng của những loại thuế sau đây:
Thuế thu nhập doanh nghiệp;
Thuế nhà thầu nước ngoài;
Thuế chuyển nhượng vốn;
Thuế giá trị gia tăng;
Thuế nhập khẩu;
Thuế thu nhập cá nhân của nhân viên người Việt Nam và nhân viênngười nước ngoài;
Các khoản đóng góp vào bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thấtnghiệp và bảo hiểm y tế.
Ngoài ra, các loại thuế khác có thể có ảnh hưởng đến một số hoạt độngnhất định, bao gồm:
Thuế tiêu thụ đặc biệt;
Thuế tài nguyên;
Thuế áp dụng đối với bất động sản;
Thuế xuất khẩu;
Thuế bảo vệ môi trường.
Tất cả các loại thuế này đều được áp dụng trên phạm vi toàn quốc. ViệtNam hiện không áp dụng các sắc thuế riêng của địa phương. Chúng ta cùng Công Ty Kế Toán CAT đi vào từng loại thuế:
Thuế suất Thuế suất thuế TNDN áp dụng đối với các doanh nghiệp (thông thường làcác công ty) được quy định trong Luật thuế TNDN. Mức thuế suất thuếTNDN phổ thông từ năm 2016 là 20% (từ năm 2014 đến 2015 là 22% vàtrước năm 2014 là 25%). Thuế suất thuế TNDN đối với các công ty hoạtđộng trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí tại Việt Nam là từ32% đến 50% tùy theo từng địa bàn và điều kiện cụ thể của từng dự án. Thuế suất thuế TNDN đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực tìmkiếm, thăm dò, khai thác tài nguyên quý hiếm (như vàng, bạc, đá quý) là40% hoặc 50% tùy theo từng địa bàn. Ưu đãi thuế TNDN Ưu đãi thuế TNDN được áp dụng đối với dự án đầu tư mới thuộc các lĩnhvực, địa bàn khuyến khích đầu tư hoặc dự án có quy mô lớn. Các dự ánđầu tư mở rộng (bao gồm các dự án đầu tư mở rộng đã được cơ quan cóthẩm quyền cấp phép đầu tư hoặc đã thực hiện đầu tư trong giai đoạn2009- 2013 mà chưa được hưởng ưu đãi thuế TNDN) thỏa mãn một sốđiều kiện nhất định cũng sẽ được hưởng ưu đãi thuế TNDN. Dự án đầu tưmới và dự án đầu tư mở rộng không bao gồm các dự án được hình thànhtừ việc sáp nhập hoặc tái cơ cấu.
Những lĩnh vực được Chính phủ Việt Nam khuyến khích đầu tư baogồm giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, công nghệ cao, bảo vệ môitrường, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, phát triển cơ sởhạ tầng, chế biến nông sản, thủy sản, sản xuất sản phẩm phần mềm vànăng lượng tái sinh.
Các dự án đầu tư mới hoặc sản xuất sản phẩm thuộc danh mục sảnphẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển cũng được ưu đãi thuếTNDN nếu đáp ứng một trong các tiêu chí sau:
Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho công nghệ cao theo quy định củaLuật công nghệ cao; hoặc
Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất sản phẩm các ngành: dệtmay; da - giày; điện tử - tin học; sản xuất lắp ráp ô tô; cơ khí chế tạomà các sản phẩm này trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuấtđược nhưng phải đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của Liên minh Châu Âuhoặc tương đương, tính đến ngày 01/01/2015.
Những địa bàn được khuyến khích đầu tư bao gồm khu kinh tế, khucông nghệ cao, một số khu công nghiệp và các địa bàn có điều kiện kinhtế - xã hội khó khăn.
Những dự án đầu tư lớn trong lĩnh vực sản xuất (trừ dự án sản xuất mặthàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, dự án khai thác khoáng sản):
Dự án có quy mô vốn từ 6 nghìn tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngânkhông quá 3 năm kể từ thời điểm được phép đầu tư lần đầu, và đápứng thêm được một trong hai tiêu chí sau:
có tổng doanh thu tối thiểu đạt 10 nghìn tỷ đồng/năm chậm nhấtnăm thứ tư kể từ năm có doanh thu; hoặc
sử dụng trên 3.000 lao động chậm nhất năm thứ tư kể từ nămcó doanh thu.
Dự án có quy mô vốn từ 12 nghìn tỷ đồng trở lên, giải ngân trongvòng 5 năm kể từ ngày cấp phép và sử dụng công nghệ được thẩmđịnh theo các quy định liên quan. Thông thường mức thuế suất ưu đãi 10% được áp dụng trong thời hạn 15năm và mức thuế suất ưu đãi 20% được áp dụng trong thời hạn 10 nămtính liên tục từ năm phát sinh doanh thu từ hoạt động được hưởng ưu đãithuế. Thời gian áp dụng ưu đãi có thể được gia hạn trong một số trườnghợp cụ thể. Từ ngày 01/01/2016, doanh nghiệp có dự án trước đây hưởngthuế suất ưu đãi 20% được hưởng thuế suất 17% cho thời gian còn lại. Hết thời gian áp dụng thuế suất ưu đãi, thuế suất thuế TNDN phổ thông sẽđược áp dụng. Thuế suất ưu đãi 15% được áp dụng cho một số lĩnh vựckinh doanh cho cả thời gian hoạt động. Một số lĩnh vực xã hội hóa (nhưgiáo dục, y tế) được hưởng thuế suất 10% trong suốt thời gian hoạt động. Người nộp thuế có thể được hưởng ưu đãi về miễn thuế hoặc giảm thuế.Thời gian miễn thuế được tính liên tục trong một giai đoạn nhất định từnăm đầu tiên doanh nghiệp có thu nhập chịu thuế từ hoạt động ưu đãi, sauđó là giai đoạn giảm thuế với thuế suất giảm ở mức 50% so với mức thuếsuất đang áp dụng. Tuy nhiên, trong trường hợp doanh nghiệp không cóthu nhập chịu thuế trong vòng 3 năm đầu từ năm đầu tiên có doanh thu từhoạt động sản xuất kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế, thì thời gian miễnthuế/ giảm thuế được tính từ năm thứ tư kể từ khi doanh nghiệp đi vàohoạt động sản xuất kinh doanh. Các tiêu chí để được hưởng ưu đãi miễnvà giảm thuế được quy định cụ thể trong các qui định về thuế TNDN. Ngoài ra, các anh nghiệp sản xuất, xây dựng, và vận tải sử dụng nhiều lao động nữ hoặc người dân tộc thiểu số được hưởng thêm các ưu đãigiảm thuế khác. Ưu đãi thuế TNDN trong trường hợp đáp ứng điều kiện ưu đãi về lĩnh vực,ngành nghề, không áp dụng đối với các khoản thu nhập khác (trừ một sốkhoản thu nhập liên quan trực tiếp đến lĩnh vực ưu đãi đầu tư, chẳng hạnnhư thu nhập từ thanh lý phế liệu). Các khoản thu nhập khác này bao gồmrất nhiều khoản thu nhập.
Xác định thu nhập chịu thuế TNDN Thu nhập chịu thuế TNDN trong kỳ tính thuế được xác định bằng tổngdoanh thu không phân biệt phát sinh trong nước hay ở nước ngoài trừ cáckhoản chi phí được trừ, cộng với các khoản thu nhập chịu thuế khác. Người nộp thuế phải lập tờ khai quyết toán thuế TNDN hàng năm trong đóthể hiện các khoản điều chỉnh giữa thu nhập cho mục đích kế toán và thunhập chịu thuế cho mục đích tính thuế. Các khoản chi không được trừ và được trừ Các khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinhdoanh, có đủ hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật, bao gồmchứng từ chuyển tiền qua ngân hàng đối với các hóa đơn có giá trị từ 20triệu đồng trở lên và không thuộc danh sách các khoản chi không được trừthì sẽ được trừ cho mục đích tính thuế TNDN. Một số ví dụ về các khoảnchi không được trừ bao gồm:
Chi khấu hao tài sản cố định vượt mức quy định hiện hành;
Tiền lương, tiền công cho người lao động thực tế không chi trả hoặckhông được quy định cụ thể trong hợp đồng lao động hoặc thỏa ước laođộng tập thể hoặc quy chế tài chính của công ty;
Phúc lợi nhân viên (bao gồm một số phúc lợi cung cấp cho thân nhân củanhân viên) vượt mức một tháng lương bình quân. Chi bảo hiểm sức khỏe,bảo hiểm tai nạn không bắt buộc cũng được xem là phúc lợi nhân viên;
Phần chi vượt mức 03 triệu đồng/tháng/người để trích nộp quỹ hưu trí tựnguyện; Bảo hiểm nhân thọ. (điểm mới năm 2018)
Các khoản trích lập quỹ nghiên cứu, phát triển khoa học và công nghệkhông theo quy định hiện hành;
Khoản trích lập quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm và các khoản chi trả trợcấp mất việc cho người lao động vượt quá quy định của Luật Lao động;
Chi phí quản lý kinh doanh do công ty ở nước ngoài phân bổ cho các cơsở thường trú tại Việt Nam vượt mức chi phí phân bổ theo doanh thutrong kỳ;
Chi trả lãi tiền vay tương ứng với phần vốn điều lệ đã đăng ký còn thiếutheo tiến độ góp vốn ghi trong điều lệ của doanh nghiệp;
Phần chi phí trả lãi tiền vay vốn sản xuất kinh doanh cho các đối tượngkhông phải là tổ chức kinh tế hoặc tổ chức tín dụng, vượt quá 1,5 lầnmức lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thờiđiểm vay;
Các khoản trích, lập và sử dụng dự phòng như dự phòng giảm giá hàngtồn kho, nợ khó đòi, tổn thất các khoản đầu tư tài chính, bảo hành sảnphẩm, hàng hóa hoặc công trình xây lắp không theo đúng hướng dẫncủa Bộ Tài chính về trích lập dự phòng;
Lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ cógốc ngoại tệ trừ lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoảnnợ phải trả cuối kỳ tính thuế;
Các khoản chi tài trợ, ngoại trừ những khoản tài trợ cho giáo dục, y tế,khắc phục hậu quả thiên tai, hoặc làm nhà tình nghĩa cho người nghèocó đủ hồ sơ xác định các khoản tài trợ;
Các khoản tiền phạt vi phạm hành chính, tiền chậm nộp;
Khoản chi liên quan trực tiếp đến phát hành, mua hoặc bán cổ phiếu;
Thuế giá trị gia tăng đầu vào đã được khấu trừ hoặc hoàn thuế, thuếTNDN và thuế thu nhập cá nhân.
Đối với một số các công ty như các công ty bảo hiểm, kinh doanh chứngkhoán, và xổ số kiến thiết, Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể về các khoảnchi được trừ khi tính thuế TNDN. Các doanh nghiệp thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Namđược trích tối đa 10% thu nhập tính thuế hàng năm để lập Quỹ phát triển khoahọc và công nghệ trước khi tính thuế TNDN. Cần thỏa mãn một số điều kiệnđể được trừ.
Chuyển lỗ Doanh nghiệp sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ thì được chuyển toàn bộ vàliên tục số lỗ vào thu nhập chịu thuế của những năm tiếp theo trong thời giankhông quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ. Các khoản lỗ t các hoạt động sản xuất kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế TNDN được bù trừ vào lợi nhuận từ các hoạt động sản xuất kinh doanhkhông đ ợc hưởng ưu đãi thuế TNDN và ngược lại. Lỗ từ hoạt động chuyểnnhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư được bù trừ vào lợinhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Doanh nghiệp không được phép chuyển lùi các khoản lỗ. Việt Nam hiệnkhông có quy định về việc cấn trừ lãi, lỗ giữa các doanh nghiệp trong cùngmột tập đoàn. Kê khai và nộp thuế Doanh nghiệp không cần phải nộp tờ khai tạm tính thuế TNDN hàng quý.Thay vào đó, doanh nghiệp sẽ chỉ phải tạm nộp thuế hàng quý theo ướctính. Nếu số thuế tạm nộp hàng quý thấp hơn 80% tổng số thuế phải nộpcả năm, doanh nghiệp phải nộp tiền chậm nộp tiền thuế cho phần thuế cònthiếu nhiều hơn 20% (mức tiền chậm nộp tiền thuế hiện tại khoảng 11%/năm), tính từ hạn nộp thuế quý 4. Việc quyết toán thuế TNDN được thực hiện hàng năm. Thời hạn nộp tờkhai quyết toán thuế TNDN và nộp thuế TNDN là trong vòng 90 ngày kể từngày kết thúc năm tài chính. Trường hợp người nộp thuế có cơ sở hạch toán phụ thuộc (ví dụ, chinhánh) ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác thì, người nộp thuếcũng chỉ cần nộp hồ sơ khai thuế TNDN tại địa bàn nơi đơn vị đóng trụ sởchính. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất phải phân bổ số tiền thuếphải nộp cho các cơ quan thuế ở các tỉnh nơi có các cơ sở sản xuất hạchtoán phụ thuộc. Cơ sở để phân bổ số thuế phải nộp tại từng địa bàn đượccăn cứ vào tỷ lệ chi phí của từng cơ sở sản xuất trên tổng chi phí củadoanh nghiệp. Năm tính thuế thông thường là năm dương lịch. Trong trường hợp doanhnghiệp áp dụng năm tính thuế (nghĩa là năm tài chính) khác năm dươnglịch thì phải thông báo với cơ quan thuế địa phương.
Chuyển lợi nhuận ra nước ngoài Các nhà đầu tư nước ngoài được phép chuyển lợi nhuận ra nước ngoàikhi kết thúc năm tài chính hoặc khi kết thúc hoạt động đầu tư trực tiếp tại Việt Nam. Các hà đầu tư nước ngoài không được phép chuyển lợi nhuậnra nước ngoài trong trường hợp doanh nghiệp được đầu tư có lỗ luỹ kế. Nhà đầu tư nước ngoài phải trực tiếp hoặc ủy quyền cho doanh nghiệpđược đầu tư thông báo cho cơ quan thuế việc chuyển lợi nhuận ra nướcngoài ít nhất 7 ngày làm việc trước khi thực hiện việc chuyển lợi nhuận.
Giá giao dịch liên kết Các quy định pháp luật về giá chuyển nhượng của Việt Nam hiện đượcquy định trong Thông tư 66/2010/TT-BTC ngay 22 tháng 4 năm 2010(Thông tư 66). Tuy nhiên từ ngày 1 tháng 5 năm 2017, Thông tư 66 sẽ bịthay thế bởi Nghị định 20/2017/ND-CP. Nghị định 20 dựa một phần vàoThông tư 66 và bổ sung cách diễn giải của một số điều khoản hiện hành,cũng như giới thiệu thêm một số khái niệm và nguyên tắc từ Hướng dẫnvề Xác định giá giao dịch liên kết của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinhtế (OECD) và Chương trình Hành động BEPS.
Định nghĩa các bên liên kết Theo Nghị định 20, các bên có mối quan hệ liên kết khi một bên nắm nắmgiữ ít nhất 25% vốn góp chủ sở hữu của bên kia. Tỷ lệ này theo Thông tư66 là 20%. Ngoài ra Nghị định 20 cũng loại bỏ các định nghĩa về bên liênkết của Thông tư 66 liên quan đến hai bên có các giao dịch chiếm tỷ trọngtrên 50% của tổng doanh thu hoặc tổng giá trị mua đầu vào của một tronghai bên. Các qui định về giá chuyển nhượng của Việt Nam cũng áp dụngđối với các giao dịch liên kết thực hiện trong nội địa Việt Nam. Phương pháp xác định giá giao dịch liên kết Các phương pháp được chấp thuận để xác định giá thị trường tương đồngvới các nguyên tắc do Tổ chức OECD thiết lập trong Hướng dẫn về Xácđịnh giá giao dịch liên kết cho các Công ty Đa quốc gia và các Cơ quanThuế, cụ thể là phương pháp so sánh giá giao dịch độc lập, phương phápgiá bán lại, phương pháp giá vốn cộng lãi, phương pháp tách lợi nhuận vàphương pháp so sánh lợi nhuận. Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết Các doanh nghiệp có giao dịch liên kết được yêu cầu kê khai thông tin vềcác giao dịch liên kết và phương pháp xác định giá đã sử dụng cho cácgiao dịch này, cũng như xác nhận giá giao dịch tuân theo giá giao dịch độclập (hoặc tự xác định lại) trong Tờ khai thông tin về Giao dịch liên kết nộpcùng tờ khai quyết toán thuế TNDN hàng năm. Nghị định 20 nhấn mạnhrằng phương pháp xác định giá phải đảm bảo rằng không làm giảm thungân sách nhà nước, điều này có thể được diễn giải rằng các điều chỉnhgiảm không được chấp thuận. Nghị định 20 cũng ban hành mẫu tờ khaimới yêu cầu kê khai thêm nhiều thông tin chi tiết khác, bao gồm báo cáolãi lỗ được tách ra giữa các giao dịch liên kết và giao dịch độc lập. Cũng theo Nghị định 20, cơ quan thuế có quyền sử dụng cơ sở dữ liệu nộibộ để xác định trị giá giao dịch liên kết nếu doanh nghiệp được cho làkhông tuân thủ các yêu cầu của Nghị định. Doanh nghiệp chỉ phát sinh giao dịch liên kết với các bên liên kết trongnước có thể được miễn nghĩa vụ kê khai các giao dịch liên kết đó trongmẫu tờ khai mới với điều kiện các bên có cùng thuế suất thuế TNDN vàkhông bên nào được hưởng ưu đãi thuế. Các doanh nghiệp có giao dịch với các bên liên kết cũng phải soạn lập vàcập nhật Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết. Nghị định 20 đưa ra yêu cầuvề Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết theo ba cấp đối với các doanhnghiệp đa quốc gia nhằm thu thập thêm thông tin hoạt động kinh doanh, cụthể là hồ sơ thông tin tập đoàn toàn cầu, hồ sơ quốc gia và báo cáo lợinhuận liên quốc gia. Hồ sơ kê khai xác định giá giao dịch liên kết theo bacấp phải được soạn lập trước ngày hạn nộp tờ khai quyết toán thuếTNDN, nghĩa là các doanh nghiệp chỉ có 90 ngày (từ ngày kết thúc năm tàichính) để hoàn tất các hồ sơ này. Doanh nghiệp được miễn lập Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết trongmột số trường hợp sau:
có tổng doanh thu phát sinh của kỳ tính thuế dưới 50 tỷ đồng và tổng giá trịtất cả các giao dịch liên kết phát sinh trong kỳ tính thuế dưới 30 tỷ đồng; hoặc
đã ký kết Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá (“APA”) và nộpBáo cáo thường niên theo quy định pháp luật về APA;
có doanh thu dưới 200 tỷ đồng và thực hiện kinh doanh với chức năngđơn giản, cũng như đạt tỷ suất lợi nhuận thuần trước lãi vay và thuếTNDN trên doanh thu, bao gồm các lĩnh vực như sau: phân phối (từ 5%);sản xuất (từ 10%); gia công (từ 15%).
Cho đến đầu năm 2017, Tổng Cục Thuế đang trong giai đoạn đàm phánvới một số doanh nghiệp có hồ sơ xin áp dụng cơ chế thỏa thuận giá trước. Giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2017 có nhiều bước tiến triển mạnh tronglĩnh vực giá chuyển nhượng do các cơ quan thuế khởi xướng. Tháng7/2015, Tổng Cục Thuế đã thành lập Phòng Thanh tra Giá chuyển nhượngcấp Tổng Cục. Tiếp sau đó, vào tháng 11/2015, các Phòng Thanh tra Giáchuyển nhượng tại Cục thuế Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai và Thành phốHồ Chí Minh cũng được thành lập. Tháng 7/2016, Tổng Cục Thuế công bốviệc thành lập Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc triển khai chương trình Chốngxói mòn cơ sở tính thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS), chịu trách nhiệmchuẩn bị kế hoạch triển khai các Chương trình hành động OECD BEPS vàgiám sát quá trình thực hiện.
Ngoài ra còn tư vấn dịch vụ kế toán thuế Nha Trang, tư vấn pháp lý đúng quy định. Bạn không có kinh nghiệm, không có thời gian, nhưng muốn đảm bảo mọi thủ tục thực hiện một cách nhanh chóng và chính xác. Bạn muốn được tư vấn chuyên nghiệp về các vấn đề liên quan đế thành lập công ty tại Nha Trang